اقتصاد جهانی و به هم پیوسته، زنجیره‌های تامین پیچیده و پیچیده‌ای را ایجاد کرده است و انتقال یک محصول و یا هر ارزشی از منبع به مشتری، به یک فرآیند استراتژیک تبدیل شده است. با مرکز آموزش‌های آزاد دانشگاه علامه طباطبایی همراه باشید.
بلاک‌چین و زنجیره تامین
امروزه بزرگترین مشکل زنجیره‌های تامین، عدم شفافیت است. تا به حال، راه آسانی برای شرکای زنجیره تامین برای به اشتراک‌گذاری داده‌ها و اطلاعات وجود نداشته است. این مورد می‌تواند منجر به عدم اطمینان، تاخیر، سردرگمی، زمان طولانی‌تر تولید و اشتباهات مهم شود.
اصطکاک زیاد در طول زنجیره تامین می‌تواند یک کسب‌وکار را به نابودی بکشاند. وقتی شرکای زنجیره تامین نمی‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند معاملات ساده، طولانی و پیچیده می‌شوند.
محبوبیت فناوری بلاک‌چین برای غلبه بر این نگرانی‌ها در صنایع مختلف رو به افزایش است. در نهایت این فناوری جدید زنجیره تامین را شفاف، کارآمد و عملیاتی می‌کند.
بلاک‌چین چیست؟
به بیان ساده، بلاک چین یک نوع سیستم برنامه‌نویسی‌شده برای ثبت داده و گزارش است. تفاوت آن با سیستم‌های دیگر این است که اطلاعات ذخیره‌شده روی این نوع سیستم، میان همه کاربران یک شبکه به اشتراک گذاشته می‌شود. با استفاده از رمزنگاری و توزیع داده‌ها، امکان هک، حذف و دستکاری اطلاعات ثبت‌شده، تقریباً از بین می‌رود.
به بیان دقیق‌تر، بلاک‌چین یک دفتر کل دیجیتال (Digital Ledger) است که تاریخچه یک محصول را هنگام حرکت در زنجیره تامین نشان می‌دهد. همه شرکای تامین به این دفتر کل دسترسی دارند، بنابراین می‌توانند هر مرحله از فرآیند تولید را مشاهده کنند.
بلاک‌چین در زنجیره تامین شرکت‌ها
از زمان معرفی فناوری بلاک‌چین چندین سال پیش، تقریباً هر صنعتی به صورت منفرد این فناوری جدید را آزمایش کرده و پروژه‌های مفهومی را به اجرا درآورده است تا ببیند آیا می‌تواند چالش‌های مربوطه را که سایر فناوری‌ها برای حل آن کارآمد نبوده‌اند، برطرف کند. در بسیاری از موارد استفاده از قابلیت ردیابی محصول و کاهش هزینه تراکنش گرفته تا مدیریت موجودی، زنجیره تامین به عنوان یکی از حوزه‌هایی که می‌تواند بیشترین بهره را از بلاک‌چین ببرد، ظاهر شده است.
ارتباط بین بلاک‌چین و کارایی زنجیره تامین
در حمل‌ونقل بین‌المللی، به دلیل چرخه طولانی و اطلاعات لجستیکی غیرشفاف، ردیابی کالاها دشوار است، چیزی که هزینه مدیریت لجستیک و همچنین خطر از دست دادن مرسولات را افزایش می‌دهد. با پیاده‌سازی فناوری بلاک‌چین، اطلاعات و اسناد لجستیکی را می‌توان در لحظه به اشتراک گذاشت و فرآیند حمل‌ونقل محموله به سرعت پیگیری می‌شود تا اطمینان حاصل شود که کالاها سالم و طبق برنامه به مقصد می‌رسند.
در فضای حمل‌ونقل دریایی، پلت‌فرم “TradeLens” در سال 2017 معرفی شد تا با استفاده از فناوری بلاک‌چین برای مدیریت و ردیابی محموله‌های کانتینری، روش‌های کارآمدتر و ایمن‌تری برای انجام معاملات جهانی ارائه دهد. این پروژه به عنوان یک دفتر کل توزیع شده (Distributed ledger)جهت به اشتراک‌گذاری و دریافت اطلاعات با هدف کمک به ذینفعان برای افزایش کارایی حمل‌ونقل با ادغام اطلاعات و اسناد مربوط به محموله‌ها بر روی یک پلت فرم امن است که برای فرستنده‌ها، حمل‌کنندگان، گیرنده‌ها و سایر افراد دخیل در زنجیره تامین، قابل دسترس است.
با بلاک‌چین و قراردادهای هوشمند، می‌توان بسیاری از کاغذبازی‌ها و خطاها را کاهش داد که یکی از قدرتمندترین قابلیت‌های فناوری بلاک چین است. این مورد قابل برنامه‌ریزی است و می تواند کاملاً سفارشی شود تا با منطق کسب‌وکار شما هماهنگ باشد. خواه ساده باشد یا پیچیده به عنوان راهی برای دیجیتالی کردن موقعیت‌های خسته‌کننده واسطه‌ها استفاده می‌شود.
اخیراً، در طول بحران کووید-19، بازرگانان چین یک قرارداد در چارچوب همکاری استراتژیک با گروه علی بابا و گروه مورچه امضا کردند. با این مشارکت، سه طرف به طور مشترک صنعت بندر و فناوری دیجیتال را ترویج خواهند کرد، که بندر بازرگانان چین را به اولین شبکه همکاری پورت باز دیجیتال مبتنی بر بلاک‌چین تبدیل می‌کند.
در سال های آینده، بلاک‌چین با کاهش هزینه‌ها، بهبود ایمنی و قابلیت اطمینان، کارایی حمل‌ونقل را، تا حد زیادی افزایش خواهد داد.
کاربردهای بلاک چین در زنجیره تامین
والمارت
تعداد فزاینده‌ای از شرکت‌ها در سراسر جهان فناوری بلاک چین را برای رسیدگی به چالش‌های لجستیکی به منظور بهبود فرآیندهای زنجیره تامین خود، آزمایش می‌کنند. والمارت از سال 2016 با اجرای آزمایشی بلاک چین در خط مقدم این روند بوده است. هدف اولین آزمایش آن ساده کردن قابلیت ردیابی انبه‌های فروخته شده در ایالات متحده از مزرعه‌ای به فروشگاه بود. با اجرای فناوری بلاک چین، والمارت توانست زمان ردیابی منشأ انبه را از 7 روز به 2 ثانیه کاهش دهد.
دی بیرز
در طول دهه گذشته، صنعت الماس برای استفاده از الماس های جنگی مورد بررسی قرار گرفته است. بسیاری از شرکت‌ها تفکیک الماس‌های جنگی از الماس های به دست آمده از استخراج طبیعی را بسیار دشوار یافته‌اند. در نتیجه، گروه De Beers فناوری بلاک چین را برای کمک به ردیابی الماس از زمین تا مشتری به کار گرفته است.
الماس‌های جنگی معمولاً به منظور تأمین مالی خشونت و جنگ فروخته می‌شوند، بنابراین محدود کردن استفاده از آنها به کاهش تقاضای آنها کمک می کند. این آزمایش اولین نمونه در نوع خود بود که در آن الماس‌ها از فرآیند استخراج تا جواهرسازان ردیابی می شوند. Beers با مشاهده فرآیند زنجیره ارزش، اکنون می‌تواند یکپارچگی الماس‌های خود را قبل از ورود به بازار تأیید کند.
نتیجه گیری
استقرار بلاک‌چین فعلا عمدتاً در مرحله آزمایشی (اثبات مفهوم) است. در حال حاضر، هیچ مدرکی مبنی بر پذیرش در مقیاس بزرگ در زنجیره تامین وجود ندارد. دانشمندان و برنامه‌نویسان زیادی معتقدند که تاکنون هیچ شواهد تجربی در مورد اینکه چگونه فناوری بلاک‌چین می‌تواند زنجیره تامین را در کوتاه‌مدت مختل کند، وجود ندارد.
در واقع، یکی از چالش‌های اصلی برای کسب‌وکارها عدم درک آنها از اصول بلاک‌چین و پتانسیل آن برای تأثیر مثبت بر زنجیره‌های تامین است. مشارکت ذینفعان و تحقیقات تجربی بیشتر با استفاده از داده‌های زنجیره تامین و همچنین شبیه‌سازی تاثیرات بلاک‌چین بر زنجیره تامین می‌تواند پذیرش آن را در زنجیره تامین و عملیات لجستیک تحریک و تسریع کند.
منبع: Cairen, redwoodlogistics
